Hava ve Vakum Tesisatı

Hava kompresörü basınçlı hava ile çalışan makina ve aletlerin ihtiyaç duyduğu basınçlı havayı üretir. Çeşitli kompresör tipleri olmakla birlikte, genellikle, 10 HP – 340 HP arasında vidalı kompresörler tercih edilir. Vidalı kompresör birbirine geçen iki adet sonsuz vida dişli erkek ve dişi profilli yatay rotordan oluşan vidanın emdiği havayı çıkışına taşıyarak sıkıştırması prensibiyle çalışır. Yağ enjeksiyonlu vidalı kompresörlerde yağ havanın sıkıştırılmasına yardım eder, vidanın rulmanlı yataklarını yağlar ve sıkışma esnasında oluşan ısının atılarak, çalışmanın sıcaklık dengesi içinde sürekliliğini sağlar. Vidadan çıkan yağlı havadaki yağın tutulması ve yağdan ayrılan havanın kompresör çıkışına verilmesi için, vida çıkışındaki yağlı hava kompresörün  yağ ayırıcı tankına girer ve buradan separaör adı verilen yağ ayırıcı filtreden geçerek, tank çıkışındaki minimum basınç valfine gelir. Minimum basınç valfi yağ ayırıcı depodaki basınçlı hava 3-4 bar’ı geçene kadar kapalı kalarak, depodaki basıncı korur ve depodaki basınç yağ dolaşımını ve sistemin kapasitesini kontrol eden emiş regülatörünün kontrol edilmesini sağlar. Havadan ayrılan yağ yağ ayırıcı depo içinde birikir ve buradan basınç yardımıyla vida emişine geri döner. Yağ vidaya girmeden önce yağ soğutucusundan geçirilerek, normal çalışma sıcaklığına kadar soğutulur. Yağ soğutucundan çıkan yağ yağ filtresini geçtikten sonra vidanın yağ enjeksiyon deliğinden vida içine girer. Böylece sürekli ve sıcaklık dengeli yağ dolaşımı sağlanmış olur. Minimum basınç valfinden geçen hava ise, hava soğutucusunnda soğutulur ve böylece kompresörden sonraki hatta hava içindeki suyun yoğuşarak tutulması ve ayrıca hava kurutucusunun yükünün azaltılması sağlanır. Kompresörler HP veya kW olarak gücü, m3/dk olarak debisi/kapasitesi ve bar olarak çalışma basıncı belirtilerek satılır ve satın alınır. Vidalı kompresörler genellikle 7-13 bar arasında çalışırlar ve hava kullanan makina ve aletler için genellikle 6 bar yeterli olur. Fakat, kompresörden basınçlı havayı kullanan makinalara kadar ki hatta basınç kayıpları olduğundan, kompresörün normal çalışma basıncının ihtiyaç duyulan hava basıncının en az 1 en çok 2 bar üstünde olması gerekir. Vidalı kompresörlerin hava emişinde havadaki katı yabancı maddeleri tutan genelde/yaklaşık 5 mikron hassasiyetli hava filtreleri kullanır. [hidepost] Bu filtrelerin tıkanmasını önlemek için, gerektiği takdirde, kompresör kasasının hava girişinde veya kompresör odasında kaba toz ve parçacıkları tutan panel filtreler kullanılır. Vidalı kompresörler ses/gürültü izolasyonu sağlamak ve üniteyi ortamdaki toz, kir ve sudan korumak için kapalı kasa halinde imal edilirler. Vidalı kompresörlerin bulunduğu odanın yeterince havalandırılması ve oda sıcaklığının 5 derecenin altına düşmemesi ve 35 derecenin üstüne çıkmaması gerekir. (En son 40 derece üst sınır ve 1 derece alt sınırdır. Alt sınır solenoid valflerin donarak tıkanması ve yağın donması, üst sınır kompresörün hararet yapması ve motorun soğumaması problemi nedeniyledir.) Vidalı kompresörün yağının eksilmesi hararete, kirlenmesi ise tıkanmalara ve dolayısıyla hararete ve arızaya sebep olur. O nedenle, kompresörlerde eksik yağın tamamlanması ve periyodik yağ değiştirme (bakım) işlemleri, imalatçının kullanma kılavuzunda tarif/tavsiye ettiği gibi yapılmalıdır. Hararet yapan, yağsız çalışan veya yüksek sıcaklıkta çalışan kompresör arıza yapar veya kompresör ünitesinin parçalarının hizmet ömrü kısalır.

Hava Tankı:
İşletmenin basınçlı hava talebi kompresör kapasitesinden fazla veya az olduğu anlarda, sabit bir debi ile hava basan kompresörün bastığı havanın basıncı talep azalınca yükselir, talep artınca düşer. Kompresör talebe göre kendi emişini kıssa veya açsa dahi, basınçta dalgalanma olur. Bu şekilde basınç dalgalanmasını önlemek ve kısa bir süre için kompresör kapasitesini aşan hava taleplerini  basıncı düşürmeden karşılayabilmek için, aynı bir akümülatörün veya amortisörün yaptığı görev gibi, ani talepleri dengeleyerek basınç dalgalanmasını önlemek için, hava tankı kullanılır. Vidalı kompresör için gerekli hava tankı hacmi, kompresörün 1 dakikada bastığı (m3) hava miktarının %20-30′u kadar olabilir. Hava tankının dizayn basıncı kompresörün maksimum çalışma basıncından yüksek olmalıdır. Hava tankı üzerine bir manometre ve bir emniyet valfi monte edilir. Emniyet valfinin açma basıncı ve kapasitesi hava tankını besleyen toplam kompresör kapasitesine ve hava tankının dizayn basıncına göre belirlenir. Ancak, hava tankı yüksek basınca uygun olsa dahi, kompresörün dayanamayacağı kadar yüksek basınca çıkmadan emniyet valfinin açmış olması gerekir. (Amaç sistemin basınç dayanımı en düşük olan bileşenini ihmal, yanlış işlem ve ayarsızlıktan kaynaklanacak hasardan ve iş kazasından korumaktadır.) Kompresörden çıkan basınçlı hava, hava tankına girince genişler, hız kaybeder ve soğur. Bu esnada hava içindeki nem yoğuşur veya su zerreleri hava hızı düştüğü için havadan ayrılarak, hava deposu dibinde toplanır. Toplanan suyun zaman ayarlı veya dolduğu zaman açan otomatik tahliye cihazıyla veya elle açılıp kapanacak vana ile periyodik olarak tahliye edilmesi gerekir. Kompresörün bakıma alınabilmesi için, kompresör çıkışına kompresörü basınçlı hava şebekesinden izole edecek bir kesme vanası (küresel vana) monte edilmesi gerekir.

Ön Filtre:
Basınçlı hava şebekesi içinde havayla birlikte sürüklenen pas, boya artıkları gibi katı parçacıkları ve tam sıvı haldeki yağı ve suyu tutmak için, genel maksatlı filtreden önce kullanılabilir. Kendinden sonraki filtreyi korur, yükünü azaltır. Otomatik tahliyeli veya el (vana) tahliyeli olabilir.

Genel Maksatlı Filtre:
Genel maksatlı filtreler genellikle 1 mikron hassasiyetinde olup, hava ile birlikte geçen kaçak yağı 0.5 mg/m3 seviyesinin altına düşüren filtrelerdir. Genel fabrika havası, pnömatik aletler ve boya tabancaları v.s. basınçlı hava kullanımı için gerekli filtrasyon seviyesini sağlarlar. Kurutucular sadece suyu tutabildikleri için ve yağları tutamadıkları için ve ayrıca kurutucuya yağ girmesi verimi düşüreceği için kurutucudan önce genel maksatlı filtre kullanmak gerekir. Yağ ve su tutucucu filtreler sadece sıvı suyu tutabildikleri, nemi tutamadıkları için, girişlerindeki basınçlı hava sıcaklığı artıkça ve ayrıca hava hızı/debisi artıkça verimleri düşer. Onun için, soğuk ve uygun hava debisi olacak şekilde kullanılmaları gerekir. Çalışma basıncı ve hava debisi belirtilerek satılırlar veya satın alınırlar. Otomatik (kondensat) tahliyeli veya el (vana) tahliyeli kullanılırlar. Yağ ve su tutucu filtrelerin elemanları basınç kaybı/farkı 0.5 bar’ı geçince veya en son 0.8 bar’ı geçince değiştirilir. (Filtreden önce ve filtreden sonra manometre basıncı farkı ölçülmelidir. Gerekirse, sisteme kurulum aşamasında filtrelerin ve kurutucunun basınç farkını/kaybını gösterecek manometreler monte edilir veya kendi üzerinde basınç farkı/tıkanıklık göstergesi olan filtreler kullanılır.)

Basınçlı Hava Kurutucusu:
Yağ ve su tutucu filtreler havanın içinde buhar fazındaki suyu (nemi) tutamadıkları için, basınçlı havayı soğutarak içindeki nemi yoğuşturan veya kimyasal olarak nemi tutan (absorbe ve adsorbe eden) kurutucular kullanılır. Soğutmalı kurutucularda soğutucu gaz dolaşan ısı eşanjörünün hava tarafından geçen basınçlı hava soğurken içindeki nem yoğuşur ve dolduğu zaman açan veya zaman ayarlı olarak (periyodik) açan tahliye cıhazı ile toplanan su (kondensat) sistemden dışarı atılır. Kurutucunun  kapasitesi girişindeki basınçlı hava sıcaklığı ve ortam sıcaklığı yükseldikçe düşer. Bu nedenle, ortam sıcaklığına ve girişindeki basınçlı hava sıcaklığına göre belirtilmiş kapasiteli kurutucu seçilir. Kurutucu kapasitesi hattına bağlandığı kompresörün tam kapasitesinden az olmamalı, mümkünse az fazla olmalıdır. (Kurutucu kapasitesi sıcaklıkla değişir, buna dikkat etmek gerekir.) Soğutmalı kurutucuların görevi basınçlı hava içindeki suyu/nemi yoğuşturmak ve sonra sıvı suyu tahliye etmektir. Kurutucuya yağ girerse ısı transfer verimi yani soğutma verimi düşer; o nedenle, kurutucudan önce genel maksatlı yağ ve su tutucu filtre kullanmak gerekir. Basit pnömatik aletler ve basit kullanım hariç, genel fabrika havası, boya tabancaları ve kontrol havası için kurutucusu olan ve kurutucudan sonra filtre olan kompresör tesisi kurulması gerekir. Kurutucudan sonraki filtre kurutucu eşanjöründen gelecek pislikleri, kurutucuyu geçen yağı tutmak için kullanılan hassas filtredir. Kimyasal kurutucu sıcaklığın çok düşük olabildiği (sıfır dereceye yakın veya sıfırın altında) ortamlarda (soğutmalı kurutucu çiğ noktası sıcaklığının altında çalışamayacağı için) kullanılır. Kimyasal kurutucudaki nem alıcı kimyasal kitleden havaya karışacak partiküller kurutucunun dışına sürüklenebilecekleri için, kimyasal kurutucudan sonra filtre kullanmak zorunludur. (Kimyasal kurutucudan sonra genel maksatlı filtre kullanılır.) Filtre elemanlarını değiştirirken ve kurutucunun bakımını yaparken kompresörün çalışabilmesi için, kurutucu girişine ve çıkışına birer kesme vanası, giriş öncesi ve çıkış sonrası arasına bir bypass vanası, aynı şekilde filtre girişine ve çıkışına kesme vanası ve giriş öncesi ve çıkış sonrası arasına bir bypass vanası monte edilmesi faydalı olur. Birden çok filtre için tek bir bypass hattı yapılabilir. Kompresör tesisi kurulurken kesme ve bypass vanaları ihmal edilirse, filtrelere ve kurutucuya bakım yaparken sistemin havasının kesilmesi (tahliye edilmesi) gerekir, böyle bir zorunluluk ve problem olmaması için bypass hattının var ve doğru yapılmış olması önemlidir.

Bize Ulaşın : 0(537) 602 91 75